izobrazhenie viber 2024 12 02 13 49 07 533

ГІСТОРЫЯ АДНОЙ КАРЦІНЫ. «Пайшоў з жыцця з імем нашага песняра…». Апошні твор Барыса Аракчэева

Апошні твор жывапісца і педагога Барыса Аракчэева — «Янка Купала ў гады Вялікай Айчыннай вайны». Пасля ягонай смерці малодшая дачка — мастак, ілюстратар дзіцячых кніг, куратар Аксана Аракчэева ў 2014 годзе падарыла Дзяржаўнаму літаратурнаму музею Янкі Купалы карціну і два эскізы. Якую гісторыю скрывае ваеннае палатно з выявай беларускага песняра — у матэрыяле карэспандэнта агенцтва «Мінск-Навіны».

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 53 29 896

Настаўнікі

Барыс Аракчэеў нарадзіўся ў Яраслаўлі, але сваё жыццё прысвяціў Мінску. Ён, пятнаццацігадовы юнак, сустрэў вайну ў роднай вёсцы Турбанава. Барыс — адзіны карміцель у сям’і. Бацькі не было ў жывых, маці — інвалід, два малодшыя браты і дзве сястры. Працаваў у калгасе, і ў канцы 1943 года дабіўся таго, каб яго прызвалі ў Чырвоную Армію. З Кірава ў 1944 годзе адправілі ў Беларусь. Служыў у Бабруйску, а пасля перамогі — чарцёжнікам аператыўнага ўпраўлення штаба Беларускай ваеннай акругі ў Мінску. У той жа час пачаў наведваць заняткі ў студыі Валянціна Волкава.

Аднойчы Барыс Аракчэеў пісаў эцюд у Цэнтральным дзіцячым парку імя Максіма Горкага. Да яго падыйшлі Валянцін Волкаў і Віталь Цвірка. Апошні сказаў: «Адзіны салдат піша, а мастакоў няма. Малайчына, паступай у вучэльню — дзверы адчынены». А яму яшчэ тры гады служыць…

Пасля дэмабілізацыі, восенню 1950 года, ён паступіў ў Мінскае мастацкае вучылішча (зараз — Мінскі дзяржаўны мастацткі каледж імя А. К. Глебава. — Прым. аўтара). Скончыў яго за тры гады — быў выдатнікам. Атрымаў вышэйшую адукацыю ў Мінскім тэатральна-мастацкім інстытуце (зараз — Беларуская дзяржаўная акадэмія мастацтваў. — Прым. аўтара), дзе ягонымі выкладчыкамі былі мастакі Віталь Цвірка і Валянцін Волкаў. Група будучых жывапісцаў была «шматгалосая». Разам з Барысам Аракчэевым вучыліся, стаўшыя пазней знакамітымі, нашы класікі — Леанід Шчамялёў, Віктар Грамыка, Мікалай Залозны, Аляксандр Сямілетаў…  На пленэрах Цвірка заўсёды казаў: «Самы галоўны наш настаўнік — прырода».

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 56 38 755

Шмат палотнаў («На абпаленай зямлі», «Партызанская сям’я», «На заданне. Апошні наказ на дарогу») прысвечаны ваеннай тэме, бо юнацтва майстра прыпала на гады неверагодных выпрабаванняў. Адно з іх, знакавае, — «Янка Купала ў гады Вялікай Айчыннай вайны», над якім Б. Аракчэеў працаваў больш десяці гадоў.

— Мастак зрабіў два эскізы: у цёплай і халоднай колеравай гаме. У першым варыянце Янка Купала вельмі сумны, нягледзячы на вохрыстую, амаль сонечную палітру. Барыс Аракчэеў паказаў паэта ў вышыванцы, за яго спіной — савецкія войскі, якія адступаюць ад лініі фронту. На другім варыянце работы Купала больш бадзёры, з прыўзнятым настроем. Ён на сваім аўтамабілі праехаў убачыць наступленне савецкіх байцоў, — кажа вядучы навуковы супрацоўнік Дзяржаўнага літаратурнага музея Янкі Купалы Валянціна Ціханавецкая.

Апошні мазок

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 53 26 726 1

У першай палове 1960-х Барысу Аракчэеву далі майстэрню. Мастацтвазнаўца Барыс Крэпак ў сваім матэрыяле, апублікаваным у кнізе «Барыс Аракчэеў. Бэз малюецца на шчасце», ўспамінае, што ў гэтым памяшканні яны за кубачкам гарбаты ці бакалам сухога віна шмат размаўлялі «пра час і пра сябе». Б. Крэпак піша: «Аднойчы ён раптам сказаў мне, што калі прыйдзе апошні час, то хацеў бы быць пахаваны менавіта ў Беларусі. Я тады замахаў рукамі: навошта такія журботныя думкі, калі ўсё жыццё наперадзе? А ён мякка ўсміхнуўся: «Ты занадта малады, каб гэта разумець. Жыццё — такая дзіўная штуковіна, калі не ведаеш, што з табой здарыцца заўтра».

Мне таксама пашчаслівілася пабываць у майстэрні, якая знаходзіцца на рагу вуліц Леніна і Інтэрнацыянальнай. На першым паверсе — адзін з самых знакамітых сталічных рэстаранаў, над вывеской якога — картуш з пажаданнем мінчанам Carpe diem («Лаві дзень»), а таксама мемарыльная дошка аўтарства скульптара і фатографа Яўгена Колчава. Від з вокнаў — цуд! Плошча Свабоды, Ратуша, вежы Свята-Духава кафедральнага сабора, гатэль «Еўропа»… Нездарма гэты жывапісны від стаў галоўным героем на палотнах «Вокны Мінска» мастачкі Аксаны Аракчэевай.

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 56 39 300

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 56 39 057

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 53 34 591 1

Яна заварыла гарбату з мятай. У памяшканні цёпла і ўтульна (аж сыходзіць не хочацца!), на сценах — карціны, шмат кніг, эцюднік, на якім стаяла апошняя работа, і цікавыя рэчы, зробленыя рукамі яе таты. Напрыклад, вазы з карэйскай бярозы для пэндзлей, трохногі стул… Нібы дызайнер! А. Аракчэева захавала ўсё, што належыла мастаку. Рэчы ўсё памятаюць… Пад духмяную гарбату малодшая дачка падзялілася ўспамінамі.

— Тата даўно хацеў напісаць палотны, прысвечаныя Янке Купале. За дзесяць год да ставарэння твора ён рабіў эскізы. І вось гэты, у цёплай колеравай гаме, быў першым. Паглядзіце, які тут Купала… Не ў настроі. Ён прыехаў у Маскву як карэспандэнт. Праз пяць год тата вырашыў напісаць больш аптымістычнае палатно: як нашыя пайшлі ў наступ, — кажа А. Аракчэева.

У выніку Барыс Аракчэеў выбраў другі варыянт. Твор «Янка Купала ў гады Вялікай Айчыннай вайны» ён дапісваў да адкрыцця сумеснай з малодшай дачкой выставы «Усюды бачу моц жыцця. Янка Купала». Яе адкрыццё, як і планавалася, адбылося 22 сакавіка 2013 года. Але ўжо без мастака.

izobrazhenie viber 2024 11 27 11 56 39 657

А. Аракчэева добра памятае той жудасны вечар. Амаль па часах можа аднавіць яго.

— Была нядзеля, 10 сакавіка. Я пісала партрэт таты да нашай сумеснай выставы, а тата дапісваў карціну, прысвечаную беларускаму песняру. У 18:00 я скончыла працаваць над жывапісным палатном, а тата — над сваім. Мы ў аднолькавы час скончылі пісаць! Тата з мамай сабраліся ў краму — у суседні дом. Па ўспамінах мамы, ён апрануў куртку, абуўся. Паглядзеў яшчэ раз на работу, падыйшоў да яе і зрабіў адзін мазок. Быццам бы апошніІ бацькі пайшлі за прадуктамі. Яны заўсёды разам, усе 57 гадоў. А калі вярталіся, прыкладна ў 19 гадзін, тата ўпаў каля пад’езда — сэрца спынілася. Мой тата пайшоў з жыцця з імем нашага песняра. Гэта сімвалічна, — успамінае А. Аракчэева.

Зараз яна рыхтуе да выдання лісты Барыса Аракчэева да сваёй жонкі Галі, музы, як ён казаў.

Фото: архіў А. Аракчэевай і аўтара

Читайте также:

ИСТОРИЯ ОДНОЙ КАРТИНЫ. Как случайный снимок сподвиг Л. Щемелёва написать «Маргариту»

ИСТОРИЯ ОДНОЙ КАРТИНЫ. Кто изображен на холсте Ильи Машкова «Женский портрет», и при чем здесь Третьяковка

ИСТОРИЯ ОДНОЙ КАРТИНЫ. Как Май Данциг создал настоящее признание в любви родному Минску

ИСТОРИЯ ОДНОЙ КАРТИНЫ. Как жил и творил художник, написавший «Партизанскую мадонну»

ИСТОРИЯ ОДНОЙ КАРТИНЫ. Его называли русским Сезанном. Рассказываем про художника Илью Машкова

Читайте также:

minsk novosti 910 110

Смотрите также:

Прогнозы по экономике Минска: зарплата, ввод жилья, финансирование здравоохранения и образованияПрогнозы по экономике Минска: зарплата, ввод жилья, финансирование здравоохранения и образования
Вечерний Минск: чем посыпают дороги и какие курсы продают в сети? Актуальные темы с 18 по 24 ноябряВечерний Минск: чем посыпают дороги и какие курсы продают в сети? Актуальные темы с 18 по 24 ноября
telegram
Yandex Zen logo
Goolge logo
Облачно и до +3 °С будет в Беларуси 10 декабря

Облачная погода ожидается в Беларуси 10 декабря, сообщает корреспондент агентства «Минск-Новости» со ссылкой на Белгидромет.

Прогноз погоды в Беларуси на 10-11 декабря 2024 годаПрогноз погоды в Беларуси на 10-11 декабря 2024 года

Во вторник местами по республике пройдут небольшие осадки — снег, в том числе мокрый, дождь. В отдельных районах страны могут наблюдаться слабые туман и гололед. На дорогах местами сохранится гололедица. Ветер будет северо-восточный, умеренный.

Ночью температура воздуха составит –5… +1 °С. Днем столбики термометров покажут: в Бресте и Гродно — от нуля до +2 °С, в Гомеле, Могилёве и Минске — –1… +1 °С, в Витебске — –1… –3 °С.

Центральный район принял эстафету фестиваля «Минск единый»

Центральный район принял эстафету Городского культурно-патриотического фестиваля «Минск единый». В Республиканском Дворце культуры ветеранов 9 декабря прошел отборочный тур фестиваля, передает корреспондент агентства «Минск-Новости».

09 12 2024 politika minsk edinyj czentralnyj malinovskaya15 kopiya

— Традиционно мы принимаем участие во всех акциях, которые проходят в Беларуси. «Минск единый» — замечательная акция, которая объединяет все районы города, все трудовые коллективы нашей столицы. Вместе мы можем многое, и сегодняшний концерт — тому подтверждение, — отметил глава администрации Центрального района Валерий Вороницкий.

Перед конкурсной программой мастера района представили изделия ручной работы на выставке декоративно-прикладного искусства. Педагоги Центра дополнительного образования детей и молодежи «Контакт» Татьяна Герина, Алёна Иванова и Андрей Зайцев — вязаные игрушки, текстильный дизайн, работы из глины. Представитель Белорусского союза мастеров народного творчества Светлана Гоман — валяние шерсти, учитель средней школы № 104 Тамара Махрова — украшения из бисера.

09 12 2024 politika minsk edinyj czentralnyj malinovskaya10 kopiya

09 12 2024 politika minsk edinyj czentralnyj malinovskaya11 kopiya

На сцену вышли солисты и самодеятельные коллективы, талантливые исполнители — представители трудовых коллективов и учреждений образования.

— В Центральном районе живут и трудятся прекрасные люди, которые многое делают для развития Минска, своей страны. Сегодня здесь собрались таланты, которые не только ударно работают и хорошо учатся, но и замечательно поют и танцуют, а еще любят свою родную Беларусь. И я желаю всем вам творческих успехов, — обратился к участникам фестиваля заместитель председателя Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь Вадим Ипатов.

Культурно-патриотический фестиваль «Минск единый» проводится в столице в декабре. Во всех районах города будут организованы концертно-патриотические программы с участием исполнителей и творческих коллективов, знаковых личностей и известных спикеров. Городской финал в формате гала-концерта пройдет на одной из крупных площадок в январе 2025 года и соберет лучшие творческие номера со всех районов.

Фото Ирины Малиновской